تۇرمۇش يىتەكچىسى

     

خەنزۇچە ئاتىلىشى:   大豆

لاتىنچە ئاتىلىشى:  Glycine max (Linn.) Merr.

باشقىچە ئاتىلىشى: سېرىق پۇرچاق

تەۋەلىكى:  ئۆسۈملۈك دۇنياسى—يېپىق ئۆسۈملۈكلەر تىپى—جۈپ پەللىلىك ئۆسۈملۈكلەر سىنىپى—پۇرچاق ئەترىتى—پۇرچاق ئائىلىسى—كىپىنەكسىمان گۈللۈكلەر كەنجى ئائىلىسى—دادۇر ئۇرۇقدىشى—دادۇر

ئۇزۇقلۇق قىممىتى

   دادۇر سېرىق پۇرچاقنى كۆرسىتىپلا قالماي، ئۇ يەنە قارا پۇرچاق، كۆك پۇرچاقلارنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. دادۇرنىڭ ئۇزۇقلۇق تەركىبى بىر قەدەر ئومۇميۈزلۈك كەلگەن بولۇپ، ئۇزۇقلۇق تەركىبى ناھايىتى مول؛ ئۇنىڭ تەركىبىدىكى ئاقسىلنىڭ مىقدارى تۇخۇمنىڭ 2.5 ھەسسىسىگە توغرا كىلىدۇ. دادۇرنىڭ تەركىبىدىكى ئامىنو كىسلاتاسىنىڭ تۈزۈلۈشى ھايۋانات ئاقسىلىغا يېقىن كىلىدىغان بولۇپ، ئامىنۇ كىسلاتاسىنىڭ سېلىشتۇرما قىممىتى ئادەمنىڭ ئېھتىياجىغا بىر قەدەر يېقىن كىلىدىغان بولغاچقا، ئادەم بەدىنى تەرپىدىن ئاسان سۈمۈرلىدۇ. ئەگەر دادۇرنى گۆش تۈرى ۋە تۇخۇم تۈرىدىكى يىمەكلىكلەر بىلەن ماسلاشتۇرۇپ يىسە، ئۇزۇقلۇق قىممىتى تۇخۇم ۋە سۈت بىلەن تەڭلىشىپ قالىدۇ، ھەتتا ئۇلاردىن ئېشىپ كىتىدۇ.

دورىلىق قىممىتى

    دادۇر ئېچىتىلىپ پىششىقلاپ ئىشلەنگەندىن كىيىن، زوكام، باش ئاغرىش، دېمى سىقىلىش ۋە ئۇيقۇسى قېچىش قاتارلىقلارنى داۋالاش ئۈچۈن ئىشلىتىلىدۇ.

سانائەت قىممىتى

    دادۇردىن پۇرچاق مېيى چەككىلەشكە بولىدىغان بولۇپ، تۇرمۇشتا كۆپ ئۇچرايدىغان مۇھىم يىمەكلىك مايلىرىنىڭ بىرى؛ پۇرچاق مېيى قۇرغاق خارەكتىردىكى ماي بولۇپ، ئادەم بەدىنىدىكى تويۇنمىغان ياغ كىسلاتاسىنىڭ مۇھىم كىلىش مەنبەسى؛ پۇرچاق مېيىنىڭ خولىستىرىننى تۆۋەنلىتىش رولى بار بولۇپ، يۇقىرى قان بېسىم، يۈرەك قان تۇمۇر كىسەللىكلىرىگىمۇ قوشۇمچە داۋالاش ئۈنۈمى بار.